Spinal füzyon prosedürü nedir?
Spinal füzyon, omurganın bir bölümünü kalıcı olarak hareketsiz hale getirmek için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Ana cerrahi müdahalenin bir parçası olarak birincil veya ek bir prosedür olabilir.
İnsan omurgasının yapısı nedir?
Omurga, omur kemiklerinden oluşan hareketli bir yapıdır. Vücut ağırlığını taşır ve omuriliği ve içindeki sinirleri korur. Ancak omurga sert bir yapı değildir ve hareket kabiliyeti eklemler tarafından sağlanır. Omurgayı oluşturan 33-34 adet omur kemiği vardır. Sakrum ve kuyruk sokumu kemikleri kaynaşmış omur kemiklerinden oluşur. Servikal, torasik ve lomber omurgada her bir çift omur kemiği arasında üç eklem bulunur: intervertebral disk eklemleri ve bir çift faset eklemi. Disk eklemleri, omurga içinde en büyük olanıdır ve omurganın ön kısmında yer alır. Yükün büyük kısmını taşırlar ve omurgaya hareketlilik sağlarlar. Faset eklemler omurganın arka kısmında bulunan nispeten küçük, eşleştirilmiş aksesuar eklemlerdir. Omur kemiklerinin faset prosesleri (veya eklem prosesleri) adı verilen uzantıları tarafından oluşturulurlar. Faset eklemlerin ana işlevi disk ekleminin aşırı hareketliliğini kısıtlamak ve omur kemiklerinin kaymasını önlemektir.
Spinal enstrümantasyon ve spinal füzyon arasındaki fark nedir?
Füzyon, çeşitli omurga rahatsızlıklarının tedavisi için yaygın olarak uygulanan bir prosedürdür. Spinal enstrümantasyon ve füzyon hakkında çok fazla kafa karışıklığı vardır.
- Spinal enstrümantasyon, gelecekte spinal füzyon elde etmek için omurgaya donanım ve kemik greftleri yerleştirmeyi içeren cerrahi bir prosedürdür.
- Spinal füzyon, iki veya daha fazla omuru birbirine bağlayan yeni kemik oluşumunu içeren biyolojik bir süreçtir. Füzyon ameliyattan hemen sonra gelişmez; bunun yerine kemik oluşturan hücrelerin çoğalması ve yeni kemik yapması için biraz zaman gerekir.
Spinal füzyon nasıl gelişir?
Başarılı kemik füzyonunun ameliyattan sonra gelişmesi için biraz zamana ihtiyaç vardır. Nihai hedef, iki komşu omur kemiğinin birleşmesini sağlamaktır. Cerrahi süreçte birkaç önemli faktör vardır:
1. Prosedürün en önemli yönlerinden biri donanımın sağlamlığıdır. Kemikler hareketli ise füzyon gelişmez. Bir kırığı takiben kemik iyileşmesini sağlamak için alçıya benzer. Bununla birlikte, omurga dökümünün füzyon elde etmek için sınırlı bir değeri vardır. Doktorlar genellikle omurgayı sağlam bir şekilde sabitlemek için metalik donanım yerleştirmek zorundadır. Omurgada kullanılan iki ağrı donanım sistemi vardır. Donanım omurilik kanalının önüne veya arkasına yerleştirilebilir. Bu nedenle anterior veya posterior stabilizasyon olarak adlandırılırlar. Cerrahlar, belirli sorunları ele almak için farklı stabilizasyon türleri kullanabilir. Kafesli anterior füzyon genellikle tek başına posterior füzyondan daha güçlü kabul edilir. Bununla birlikte, en iyi sonuçlar kombine (anterior + posterior) stabilizasyon ile elde edilmiştir.
2. Bir diğer önemli faktör de kemik grefti materyalinin kalitesidir. Kırıkların aksine, omurga füzyonu genellikle kemiklerin birbirleri arasında belirli bir mesafeye sahip olduğu koşullarda gerçekleştirilir. Bu nedenle, boşluğu doldurmak için cerrahın o boşluğa kemik materyali yerleştirmesi gerekir. Başarılı bir füzyon için ideal kemik grefti üç özelliğe sahip olmalıdır:
- Osteokondüksiyon, greft materyalinin yeni gelişen kemik için bir iskele sağladığı bir süreçtir. Kemik oluşturan hücreler (osteoblastlar) greftin içine göç eder, yeni bir yuva yapar ve yeni kemik oluşturmaya başlar.
- Osteoindüksiyon, osteoblastların göç etmesi, bölünmesi ve yeni kemik yapması için uyarılması sürecidir. Bu süreç karmaşıktır ve hücrelerin çoğalmasını ve bölünmesini destekleyen çok sayıda proteini içerir.
- Osteogenez, greft materyalinde bulunan osteoblastların çoğaldığı ve yeni kemik dokusu oluşturduğu süreçtir.
Cerrahlar için birçok kemik grefti seçeneği mevcuttur.
- Otogreft-hastanın kendisinden elde edilen bir greft. Osteokondüktif, osteoindüktif ve osteogenetik özelliklere sahip olduğu için en iyi greft materyali olarak kabul edilir.
- Allogreft-başka bir kişiden elde edilen greft materyali. Osteoindüktif ve zayıf osteokondüktif özelliklere sahiptir. Ancak osteojenik özelliği yoktur.
- Ksenogreft- hayvanlardan elde edilen bir greft materyali. Omurga cerrahisinde sınırlı bir değeri vardır.
- Yapay kemik ikameleri – kalsiyum kristalleri içeren yapay olarak oluşturulmuş greftler. Sadece osteokondüktif özelliklere sahiptirler. Bazen, ek osteoindüktif özelliklere sahip olmak için büyüme destekleyicileri ile güçlendirilirler. Ancak bu özellik genellikle zayıftır.
3. Hastanın durumu füzyon geliştirmek için çok önemlidir. İleri yaş, osteoporoz, düşük kemik kalitesi ve kötü genel durum füzyon sürecini engelleyen faktörlerdir. Sigara içmek de füzyon için çok zararlıdır ve bu nedenle füzyon ameliyatı geçiren hastalar sigarayı bırakmayı ciddi olarak düşünmelidir.
Spinal füzyon ile tedavi gerektiren durumlar nelerdir?
Hangi cerrahın bir hastaya füzyon prosedürü uygulamak isteyebileceğinin çeşitli nedenleri vardır:
- İstikrarsızlık. Omurganın bütünlüğünün bozulduğu ve anormal hareketlere yol açtığı bir durumdur. İnstabilite tek başına bir tanı değildir; daha ziyade diğer bozukluklarla (travma, tümör vb.) birlikte görülen bir durumdur. İnstabilite, omurganın yük taşıma kapasitesi tehlikeye girdiği için ciddi ağrıya neden olur. Ayrıca, omurilik sıkışması ile omur kemiklerinin anormal yer değiştirmesine neden olabilir ve felce yol açabilir.
- Tümör. Bazı durumlarda, omurgada büyüyen tümörler kemik yıkımına ve dengesizliğe neden olabilir. Bazen tümöre ulaşmak ve ortadan kaldırmak için cerrahın omurganın bir kısmını çıkarması gerekir. Bu prosedür omurganın stabilitesini daha da tehlikeye atabilir ve stabilizasyon yapılmalıdır.
- Dejenerasyon. Disk dejenerasyonu destekleyici sistemin gevşemesine ve instabiliteye neden olabilir. Bu etki sıklıkla lomber ve servikal disk herniasyonlarında görülür. Bu durumda, cerrahın ameliyat sırasında stabiliteyi yeniden sağlaması gerekir. Diğer durumlarda, kalıcı füzyon elde etmek ve gelecekte semptomların tekrarlamasını önlemek için stabilizasyon yapılır.
- Enfeksiyon. Omurga enfeksiyonları kemik ve bağları tahrip edebilir ve dengesizliğe neden olabilir.
- Spondilolistezis ya da kısaca omurga kayması, bir omur gövdesinin bir alttaki omura göre öne (anterolistezis) ya da arkaya (retrolistezis) kayması durumudur. Spondilolistezisin travma, dejenerasyon ve konjenital bozukluklar gibi birçok nedeni vardır.
- Travma. Travma, füzyonun en yaygın nedenlerinden biridir. Vertebral kemik kırıkları ve yumuşak doku bozulması instabiliteye neden olabilir ve omuriliği tehlikeye atabilir. Bu nedenle, bu vakalarda omurganın normal yapılarını ve işlevini eski haline getirmek için stabilizasyon yapılmalıdır.
- Deformite, omurganın bir bölümünün normal görünümünü kaybettiği bir durumdur. Skolyoz ve kifoz iki ana deformite tipidir. Ameliyat yapılırsa, etkilenen bir segment düzeltilir ve füzyon gelişene kadar o parçayı tutmak için donanım yerleştirilir.
Spinal füzyon türleri nelerdir?
Çeşitli nedenlerle kullanılan çeşitli spinal stabilizasyon ve füzyon türleri vardır. Genel olarak omurga, omurga kanalına göre ön ve arka olarak ikiye ayrılır. Spinal füzyon anterior, posterior veya kombine olabilir. Bazen spinal füzyon yandan yapılır ve bu işleme lateral adı verilir. Bununla birlikte, kesin olarak konuşmak gerekirse, prosedür yandan gerçekleştirilse de, stabilizasyon spinal kanalın önünde yapılır ve bu nedenle anterior cerrahinin bir çeşidi olarak kabul edilir.
Spinal füzyon ayrıca ilgili omurga segmentine göre de sınıflandırılır. Servikal, torasik, lomber, servikotorasik, torakolomber ve kraniyoservikal füzyon tipleri bu füzyon tiplerine örnektir.
Spinal füzyonun birkaç yaygın türü vardır:
- Anterior servikal diskektomi ve füzyon (ACDF). Ameliyat boynun ön tarafından boyun fıtığı için yapılır. Disk herniasyonunun çıkarılmasının ardından cerrah kafesler, plakalar ve vidalar kullanarak stabilizasyon gerçekleştirir. Genellikle ameliyatı takip eden birkaç hafta içinde füzyon gelişir.
Lomber omurgada çeşitli interbody füzyon seçenekleri vardır:
- Posterior Lateral İnterbody Füzyon (PLIF) arkadan gerçekleştirilir. Diskektomiyi takiben, düz bir kafes yerleştirilerek ve kemik pedikül vidaları yerleştirilerek stabilizasyon gerçekleştirilir
- Transforaminal Lateral İnterbody Füzyon (TLIF ), daha büyük, kavisli bir kafes ve kemik pedikül vidaları yerleştirilerek PLIF’e göre arkadan biraz daha lateralden gerçekleştirilir.
- eXtreme Lateral Interbody Fusion (XLIF)psoas kası yoluyla yandan yapılır ve büyük bir kafes yerleştirilir. Ek kemik pedikül vidalarının yerleştirilmesini gerektirebilir.
- Anterior Lateral İnterbody Füzyon (ALIF) önden yapılır ve büyük bir kafes yerleştirilir. Ek kemik pedikül vidalarının yerleştirilmesini gerektirebilir.
Başarısız füzyon sendromu nedir?
Bazı vakalarda, stabilizasyon prosedüründen sonra füzyon gelişemez. Bu durum kaynamama veya psödofüzyon olarak adlandırılır. Başarısız bel sendromunun en yaygın nedenlerinden biridir. Bu durumlarda, komşu kemikler katı kemik yerine yumuşak doku ile bağlanır. Birleşmemenin çeşitli nedenleri vardır. Bu faktörler hasta veya teknikle ilgilidir. Hastayla ilişkili faktörler ileri yaş, kötü genel durum, sigara kullanımı ve kötü kemik kalitesidir. Teknikle ilgili faktörler, sağlam stabilizasyon eksikliği ve/veya yeterli greftleme yapılmamasıdır.
Başarısız füzyon için iki olası senaryo vardır: donanım gevşemesi veya kırılması. Vidalar, plakalar ve kafesler başarısız füzyon durumunda gevşer ve hareket eder. Gevşek vidalar genellikle orijinal yerlerinden çıkarlar. Gevşek kafesler aşınır ve yakındaki kemiklerin içine girer – bu duruma çökme denir. Bazı durumlarda, donanım sabit bükülme kuvvetlerini tolere edemeyebilir ve bozulabilir.
Başarısız füzyon, spinal revizyon için en yaygın nedenlerden biridir. Ancak bu tür revizyon ameliyatları çok karmaşıktır ve bu nedenle son derece deneyimli bir cerrah tarafından yapılmalıdır.
